Bạch Chỉ

1. Bạch chỉ là cây gì?
Cây bạch chỉ có tên gọi khác là cây chỉ hương, hòe hoàn, lan hòe,… là loại cây thân thảo, sống lâu năm. Cây bạch chỉ thường cao từ 0.5m đến 2m, có thể hơn tùy thuộc vào độ tuổi của cây. Để dễ nhận biết bạch chỉ là cây gì thì có thể dựa vào hình dáng cây với thân hình trụ, rỗng không chia thành các nhánh. Mặt trên cây có lông gân lá và phần dưới phát trình thành từng bẹ ôm sát lấy thân cây.

Lá cây bạch chỉ to, màu xanh và xẻ như lông chim. Cuống lá cây dài trong khoảng từ 4cm đến 20cm. Mép lá tạo thành hình răng cưa với một lớp lông tơ phủ ở đường gân phía trên lá.

Vào khoảng tháng 7 đến tháng 8 hàng năm cây bạch chỉ sẽ ra hoa màu trắng. Hoa mọc thành cụm ở trên đầu cành hoặc trong kẽ lá. Kích thước cụm hoa từ 10cm đến 30cm. Có những cuống chung dài từ 4cm đến 20cm có tác dụng nối các tán hoa với thân cây.

2. Củ bạch chỉ có tác dụng gì?
Theo Đông y tác dụng của cây bạch chỉ thường nằm ở phần rễ củ. Nhiều phương thuốc chữa bệnh đã có thể chứng minh được củ bạch chỉ có tác dụng gì. Thu hoạch vào mùa đông khi một số lá dưới gốc cây bạch chỉ đã úa già. Khi đào thấy củ to, chắc chắn là có thể sử dụng được. Khi thu hoạch củ bạch chỉ cần phải lưu ý tránh làm trầy xước vỏ và không được làm gãy rễ. Củ bạch chỉ có hình chùy dài từ 10cm đến 20cm, thuôn dần từ trên xuống dưới. Mặt ngoài của củ có màu nâu vàng còn mặt cắt ra sẽ có màu trắng ngà.

Củ bạch chỉ thường là dược liệu được kê cho các bệnh như giảm đau, trừ mủ, chống viêm, kháng khuẩn,… hay được dùng để chữa cảm cúm, viêm xoang, viêm tuyến vú.

3. Cây bạch chỉ có tác dụng gì?
Tác dụng của cây bạch chỉ được ứng dụng khác nhiều trong y học. Ngoài khả năng giúp giảm đau răng, đau đầu cây bạch chỉ còn được dùng để kháng khuẩn. Ức chế vi khuẩn thương hàn, kiềm chế sự phát triển của vi khuẩn lao. Một số bài thuốc chữa bệnh có sử dụng thành phần từ cây bạch chỉ:

Đau đầu: 16gr bạch chỉ cùng với 4gr đầu ô sống tán thành bột. Sử dụng với nước nóng như một vị trà.
Đầu phong: Sử dụng hỗn hợp cây bạch chỉ, bạc hà, thạch cao, uất kim và mang tiêu tán thành bột. Dùng một ít thổi vào mũi.
Đau nửa đầu: Dùng thang thuốc chứa bạch chỉ, tế tân, một dược, nhũ hương và thạch cao với tỷ lệ bằng nhau tán nhuyễn. Nếu đau bên đầu trái thì thổi vào mũi bên phải và ngược lại.
Sốt: Trong trường hợp trẻ nhỏ bị sốt, có thể đun bạch chỉ thành nước tắm giúp trẻ toát mồ hôi, hạ sốt nhanh hơn.
Cảm cúm: Đem sắc thuốc 40gr bạch chỉ, 20gr cam thảo, 3 lát gừng, 3 củ hành và 1 trái táo, 50 hạt đậu xị với 2 chén nước uống.
Đau răng: Chế 4gr bạch chỉ cùng với 2gr chu sa tán thành hộn hợp bột. Hàng ngày sử dụng bột đắp vào vùng răng bị đau sẽ giúp giảm đau tức thì.
Giúp đẹp da: Cho hỗn hợp 30gr bạch chỉ cùng với 250gr hoa đào tươi vào bình thủy tinh hoặc bình sứ cùng với một lít rượu. Đậy kín và bảo quản ở nơi có nhiệt độ ổn định. Chờ sau 30 ngày có thể lấy ra sử dụng. Uống một ly nhỏ từ 2 đến 3 lần mỗi ngày sẽ giúp giảm thâm nám trên mặt.